Lexime

Nina Simone mbështeti lëvizjen feministe edhe përmes muzikës

“Ne nuk kemi folur për burrat apo veshjet. Biseda e vërtetë e vajzave ka qenë gjithmonë Marksi, Lenini dhe revolucioni.” – Nina Simone

Nina Simone mbahet mend për përfshirjen e saj në lëvizjen për të drejtat civile. Ajo ishte gjithashtu e angazhuar në rrymat radikale politike të kohës së saj, përfshirë socializmin.

Vërejtja e Nina Simones që nuk diskuton për modën, por për “Marksin, Leninin dhe revolucionin” ofron një vështrim në jetën e përditshme politike të Simones larg famës së saj ku njihet si aktiviste dhe muzikante për të drejtat civile. Kjo “bisedë e vajzave” u zhvillua me shoqen e saj dramaturge Lorraine Hansberry – një bisedë mes dy grave të zeza që, siç thotë Simone, nuk kishte të bënte për burrat apo rrobat, por flitej për punën krijuese që ato po prodhonin dhe se si e shihnin rolin e kësaj punë në çlirimin e komunitetit të tyre.

Duke iu referuar shfaqjes autobiografike të Hansberry-t “To Be Young, Gifted and Black”, Simone më vonë shkroi një këngë me të njëjtin titull në nderim të mikut dhe shokut të saj pasi Hansberry vdiq nga kanceri pankreatik në moshën tridhjetë e katër vjeçare. Kjo miqësi tregon se si bisedat intime mes grave të zeza që kanë qenë politikisht aktive kanë fuqi për të frymëzuar. Ato zhvillohen larg vështrimit të njerëzve, larg njerëzve të bardhë; këto biseda mund të jenë vende pushimi në të cilat njeriu mund të ringjallet dhe t’i bashkohet lëvizjes më të gjerë ku zakonisht i margjinalizon dhe i fshin nga lëvizja njohuritë dhe kontributin politik të grave të zeza.

Nina Simone më së shumti njihet si aktiviste për të drejtat civile, meqë edhe ishte. Por lëvizja për të drejtat civile përfshinte shumë pikëpamje të ndryshme politike mbi atë se si dukej çlirimi. Disa, si NAACP, donin reforma liberale që u kritikuan se ishin të dobishme vetëm për klasën e mesme afrikano-amerikane. Nacionalistët e zinj kërkuan pavarësi ekonomike dhe një shtet të ri të vetëm me persona të zinj, të ndarë nga Amerika e bardhë raciste. Jo të gjithë aktivistët për të drejta civile po i referoheshin Karl Marksit ose Vladimir Leninit si shembull të bisedave që kishin me miqtë.

Për një grua me inteligjencë, talent dhe shkëlqim të jashtëzakonshëm, e cila e dinte saktësisht se si donte të dëgjohej përmes muzikës dhe performancës së saj, ne duhet ta marrim këtë si një deklaratë të qëllimshme dhe jo si diçka kalimtare. Nina Simone na thoshte se ishte një komuniste, shoqe dhe revolucionare.

Ndonjëherë gratë e zeza artiste, veçanërisht ato muzikante që demonstrojnë një formë të politikës së majtë, deradikalizohen dhe interpretohen në versione më të sigurta për t’i bërë dëgjuesit e bardhë të ndihen më rehat. Madje të bardhët liberalë shkonin në mitingje të aktivistëve për të drejta civile dhe këndonin “Mos fol për revolucionin/ Kjo po shkon më larg seç duhet”.

Simone donte të shkonte aq larg. Shkruar si kundërpërgjigje ndaj bombës që u hodh në Kishën Baptiste të Rrugës së 16-të në shtator të vitit 1963 – një sulm terrorist i supermacisë së bardhë që vrau katër vajza të reja të zeza të moshës njëmbëdhjetë deri në katërmbëdhjetë – Simone këndon këngën “Mississippi Goddam”:

“Ata përpiqen të thonë se është një komplot komunist

Gjithçka që dua është barazia

Për motrën dhe vëllanë tim, popullin tim dhe mua.”

Simone ishte e majtë sepse e konsideronte të majtën si rrugë e vetme drejt barazisë së vërtetë. Reformat e “ngadalta” që kishin tendencë të qetësonin një shtet racist nuk ishin më opsion.

Në tekstin e “Backlash Blues” shohim reflektim të një politike ndërthurëse, tekst që është marrë nga poezia e shkruar për Simonën nga Hughes:

“Bota është e madhe;

E madhe dhe e ndritshme dhe e rrumbullakët;

Dhe është plot me njerëz të tjerë si unë;

Të cilët janë të zinj, të verdhë, bezhë dhe kafe.”

Një nga gjërat e fundit që shkroi Hughes, ishte poema që reflekton mbi Vietnamin dhe mbi burrat afrikano-amerikanë që dërgoheshin për të luftuar një luftë imperialiste ndërsa në shtëpinë e tyre trajtoheshin si qytetarë të klasit të dytë. Simone u thotë dëgjuesve se ajo dhe grupet e tjera të shtypura për shkak racës, në fakt, përbëjnë shumicën e botës – një deklaratë që reflekton një moment politik në të cilin organizata si Partia e Panterës së Zezë po kërkonin për të ndërtuar koalicione ndërkombëtare me njerëz të tjerë në mbarë botën që vuajnë efektet e imperializmit amerikan.

Historia politike e të majtëve të zinj të SHBA-së është e rëndësishme në kontekstualizimin dhe kuptimin e punës së Simones, por unë dua të kthehem te “biseda e vajzave” midis Simones dhe Hansberry-t. Në veshin tim, si një grua e zezë, socialiste, feministe dhe muzikante, politika e këtyre bisedave private dhe intime mes grave radikale zezake shfaqet në muzikën e Simones. Dëgjoni këngën “Four Women “. E quajtur shpesh një himn feminist, kënga përshkruan rolet dhe stereotipet e detyruara të klasës dhe gjinisë në të cilat gratë e zeza kanë gjetur veten të bllokuara si “mami”; “mulatë tragjik”; “punëtore seksi” dhe “gratë e zeza të inatosura”.

Për mua, kënga shkon përtej një analize të thjeshtuar të skllavërisë dhe efektit të trashëgimisë së saj tek gratë e zeza sot. Përkundrazi, unë imagjinoj Hansberry dhe Simone duke folur për jetën e tyre dhe jetën e grave të tjera të zeza duke përdorur një analizë marksiste që përfshin racën, gjininë dhe klasën; ato tregojnë në këngë për mënyrën sesi racizmi dhe kapitalizmi ndikoi në jetën e grave – teze Sarah, Saffronia, Sweet Thing dhe Peaches – jetët e grave të zeza që e gjejnë veten vazhdimisht duke u detyruar të luftojnë, të mbijetojnë dhe të rezistojnë.

Jeta politike e Nina Simone nuk mund të tregohet në një artikull të shkurtër. Ajo ishte një ‘tour de force’ (mur i rezistencës) që solli mesazhin e lirisë, barazisë, drejtësisë dhe çlirimit për të gjithë ata që patën kënaqësinë të dëgjonin muzikën e saj. Por është e rëndësishme që të mos përkufizojmë atë vetëm si një aktiviste për të drejtat civile: ajo ishte një revolucionare – një grua që u angazhua me punën e Marksit dhe Leninit dhe që solli atë praktikë revolucionare në muzikën e saj në një mënyrë që vazhdon të rezonojë me ne edhe sot.

Chardine Taylor Stone

E përktheu: Medinë Dauti

Tekstin origjinal mund ta gjeni në: https://jacobinmag.com/2021/04/nina-simone-radical-music-lorraine-hansberry