Gratë në zonat rurale në Kosovë përballen me pabarazi

Rajoni i Kosovës është i pasur me tokë prodhuese dhe burime natyrore, duke e bërë të përshtatshëm për bujqësi. Megjithatë, sektori bujqësor përbën vetëm 18% të eksporteve dhe 14% të punësimit formal. Pavarësisht kësaj, 62% e popullsisë së Kosovës jeton në zona rurale, ku dinamika dhe pabarazitë gjinore janë të pranishme.

Gratë në viset rurale përballen me barrë të dyfishtë, duke balancuar punët shtëpiake me punën bujqësore. Ato punojnë 83% të kohës së tyre, në krahasim me burrat nga viset rurale që punojnë 66% të kohës së tyre. Kjo u lë burrave një të tretën më shumë kohë për argëtim, edukim dhe përfshirje në komunitet, thuhet në raportin e Agjencisë së Kombeve të Bashkuara për Ushqim dhe Bujqësi (FAO).

Përveç kësaj, gratë fitojnë ndjeshëm më pak se burrat, me një dallim të pagës prej 20% në sektorin privat dhe 8% në sektorin publik. Puna bujqësore për gratë është shpesh joformale për shkak të vështirësive në sigurimin e kontratave. Kjo e bën më të lehtë që ato të shfrytëzohen dhe të angazhohen në punë që i vendos në pozita të pasigurta.

Sipas Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Ushqim dhe Bujqësi, gratë nga viset rurale të Kosovës përjetojnë nivele të ngjashme të dhunës me bazë gjinore sikur gratë në zonat urbane, por përballen me sfida shtesë në adresimin e tyre, kjo sepse në viset rurale shpesh mungojnë burimet dhe shërbimet e nevojshme.

Për më tepër, ndryshimet klimatike kanë një ndikim të madh në gratë nga viset rurale, të cilat janë të prekura për shkak të statusit të tyre socio-ekonomik të ulët dhe varësisë nga burimet natyrore. Pavarësisht njohurive të tyre lokale në krijimin e zgjidhjeve afatgjatë, gratë janë nënreprezentuar në rolet vendimtare në sektorët e energjisë, infrastrukturës publike dhe menaxhimit të mbeturinave. Studimet në Prizren theksojnë se edhe pse ndryshimet klimatike lidhen ngushtë me jetën e grave nga viset rurale, ato shpesh përjashtohen nga hapësirat që i trajtojnë ato.

Në punën bujqësore, burrat kryesisht merren me përgjegjësitë ekonomike si blerja dhe shitja e kafshëve, menaxhimi i bizneseve familjare dhe blerja e tokës bujqësore, kurse gratë përfaqësojnë vetëm 3% të këtyre roleve. Burrat gjithashtu dominojnë në pronësinë e tokës, me gratë që posedojnë vetëm rreth 3% të tokës bujqësore.

Burrat nga viset rurale në Kosovë jo vetëm se dominojnë në hapësirat bujqësore, por gjithashtu janë vendimmarrësit brenda shtëpive. Në më shumë se 80% të familjeve, burrat konsiderohen si kryefamiljarët, ndërsa vetëm 3% e familjeve kanë përgjegjësi të përbashkët.

Duke u bazuar në të gjeturat e Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Ushqim dhe Bujqësi mbi përvojat e grave nga viset rurale, mund të kuptojmë në mënyrë të plotë pabarazitë dhe dallimet me të cilat përballen sa i përket fuqizimit ekonomik, shoqëror dhe politik.