Lexime

Të kuptuarit e ligjit të Kalifornisë mbi heqjen e kondomit pa pëlqim të partnerit

Alexandra Brodsky, avokate e të drejtave civile diskuton sesi legjislacioni që ndalon të ashtuquajturën heqja e kondomit “fshehurazi” pa pëlqim të partnerit gjatë aktit seksual mund të zgjerojë kuptimin e sulmeve seksuale.

“Të minimizosh dëmtimin e dikujt që të mohon aftësinë për të vendosur se si të bëni seks është një banalizim i të gjitha formave të dhunës seksuale”, thotë Alexandra Brodsky.

Javën e kaluar, legjislatura e Kalifornisë miratoi unanimisht projektligjin që e konsideron të jashtëligjshëm heqjen e kondomit pa pëlqimin e partnerit gjatë seksit, veprim ky i njohur si “fshehje”. Nëse ky projektligj përfshihet në ligj, gjë për të cilën guvernatori Gavin Newsom ka kohë ta bëjë deri më 10 tetor të këtij viti, Kalifornia do të bëhet shteti i parë në SHBA që do të pranojë shprehimisht “fshehjen” si një shkelje të paligjshme të aprovimit. Disa vende përfshirë këtu Gjermaninë, Zvicrën dhe Mbretërinë e Bashkuar e kanë ndjekur penalisht këtë akt si formë e sulmit seksual. Projektligji i cili u prezantua nga asambleistja Cristina Garcia, do të ndryshojë kodin civil të shtetit dhe do të lejojë viktimat të padisin autorët për dëmtimet e shkaktuara. Kjo është hera e dytë që Garcia shkruan legjislacion për këtë çështje. Projektligji i saj i kaluar, i prezantuar katër vjet më parë propozonte që ky akt ishte shkelje penale, por kjo nuk kaloi në legjislaturë.

Në një artikull të vitit 2017 Garcia adresoi çështjen e heqjes së kondomit pa pëlqim gjatë aktit seksual. Ky artikull u shkrua nga avokatja Alexandra Brodsky e cila atëkohë ishte studente e vitit të tretë në Yale Law School. Punimi i Brodsky-t “Çështjet që lidhen me përdhunimin: Të imagjinuarit e përgjigjeve ligjore lidhur me heqjen e kondomit pa pëlqim”, përdor një kombinim të intervistave të realizuara dhe analizave ligjore për të parë se “fshehtësia” është shkelje njëlloj si format e tjera të sulmit seksual. Punimi u botua në Columbia Journal of Gender & Law në të njëjtin vit kur Garcia prezantoi projektligjin e saj kundër “heqjes së kondomit fshehurazi”. Çuditërisht, si një artikull ligjor ai u bë viral. “Gjithmonë do të vazhdoj të befasohem se si një punim semestral që kisha shkruar për shkollën juridike, u lexua nga një numër i njerëzve dhe tani ndoshta do të bëhet ligj aktual?” shkroi Brodksky në Twitter javën e kaluar.

Kohët e fundit kam biseduar me Brodsky-n, e cila tani është avokate e të drejtave civile në Drejtësinë Publike jo-fitimprurëse. Menjëherë pas diplomimit nga kolegji, ajo bashkë-themeloi Know Your IX, një organizatë që ndihmon studentët të mbrojnë titullin IX dhe tani ajo është autore e librit të fundit “Sexual Justice” i cili kthen lentat e një avokati aktivist në mënyrat se si kolegjet, vendet e punës dhe institucionet e tjera mund të trajtojnë në mënyrë të drejtë dhe njerëzore akuzat për sjellje të pahijshme seksuale. Një fragment i librit u botua në The New York Times muajin e kaluar. Gjatë bisedës tonë, e cila është redaktuar për hir të gjatësisë dhe qartësisë, ne diskutuam projektligjin novator të Kalifornisë, implikimet nëse sjellja e pa hijshme seksuale është shkelje civile apo kriminale dhe gamën e habitshme të atyre që kundërshtuan këtë projektligj.

Si ju erdhi ideja për të hulumtuar çështjen e heqjes së kondomit pa pëlqim si një temë ligjore?

Para dhe gjatë kohës kur isha në shkollën juridike, kam kaluar shumë kohë duke punuar me studentë dhe të diplomuar të rijnë të cilët ishin të shqetësuar për dhunën seksuale. Kam takuar shumë të mbijetuar dhe u ekspozova ndaj historive të ndryshme mbi llojet e dëmtimeve seksuale. Dhuna seksuale shfaqet në forma të ndryshme, shumë pak prej tyre janë rastet klishe ku përdhunuesi del nga shkurret. Veçanërisht tek të rinjtë dhuna seksuale shpesh ndodhë në kontekstin e seksit me pëlqim. Kur fillova shkollën juridike, kisha këtë pyetje në kokën time nëse heqja e kondomit pa pëlqimin e partnerit është e njohur sipas ndonjë prej ligjeve që kemi sot e që adresojnë sulmet seksuale dhe në

semestrin e fundit të shkollës juridike vendosa të hulumtoj mbi këtë pyetje në mënyrë më kuptimplotë.

Pjesa më e madhe e punimit përfshin analizën ligjore, e cila mendoj se ndoshta nuk është interesante për askënd tjetër përveç avokatëve. Por gjithashtu kam biseduar me njerëz që kishin përjetuar “heqjen e kondomit fshehurazi” dhe i kam dëgjuar ata të përshkruanin dëmtimet që kjo gjë u kishte shkaktuar. Edhe në mesin e njerëzve që pajtohen se dhuna seksuale është e dëmshme, gjë për të cilën mendoj se shumica mendojnë njëlloj, edhe pse jo të gjithë, ne ndonjëherë kemi kuptime të hollësishme se si dhuna seksuale i dëmton njerëzit. Të mbijetuarit e këtij dëmi (pra, heqja e kondomit pa pëlqimin e tyre gjatë aktit seksual) biseduan me mua për një sërë ndjenjash: si i bëri ata të ndihen të pafuqishëm, apo të ndiheshin sikur partnerët e tyre thjesht nuk shqetësoheshin fare për autonominë e tyre. Gjithashtu për mua ishte interesante që shumë njerëz me të cilët bisedova ishin të lënduar thellësisht nga kjo përvojë, por nuk ishin të vetëdijshëm nëse kishin të drejtë të ndiheshin ashtu. Ata nuk e dinin nëse ajo që ata ndjenin si gjë të keqe ishte me të vërtetë e keqe. Në përvojën time, një pjesë e vlerës së emërtimit të këtyre gjërave është të pohosh për të mbijetuarit se ata kanë të drejtë të mos trajtohen në mënyrë të tillë.

Ekziston një traditë e fortë feministe ti paraqesin dëmet si më të lexueshme duke i emërtuar si “ngacmim seksual”

Po, kjo gjë është saktësisht e drejtë. Gjithmonë do të jetë e çuditshme për mua që ata të cilët e kanë lexuar këtë punim nuk kanë lidhje të drejtpërdrejtë me mua dhe nuk kanë qenë mentori im akademik. Zakonisht bursa juridike nuk ka një audiencë të gjerë. Por, nëse kam një shpjegim për këtë, është fakti se për herë të parë ky fenomen u emërua në një forum publik.

Menjëherë pasi u publikua punimi yt kishte një kritikë mjaft të fortë nga shkrimtarja dhe aktivistja Judith Levine. Ajo argumentoi se kriminalizimi i heqjes së kondomit pa pëlqim të partnerit, apo kategorizimi i kësaj si shkelje civile, do të ishte një shtrirje e rëndë e “privatizimit të sigurisë seksuale” siç e quajti ajo.

Unë e kam lexuar kritikën e Levine si një kritikë civile libertariane, që në thelb çdo kthesë ndaj ligjit për të trajtuar dhunën seksuale do ti shërbejë në mënyrë të pashmangshme qëllimeve jo-liberale. Në shumë mënyra unë e kuptoj thelbin e kësaj kritike, por përgjigja nuk mund të jetë se viktimave të dhunës seksuale nuk u lejohet asnjë mjet juridik. Unë jam avokate, kështu që padyshim mendoj se ligji është i dobishëm, por unë jam më e interesuar në balancimin e kujdesshëm të përfitimeve dhe rreziqeve të ligjit, si dhe të arrij në një zgjidhje të arsyeshme sesa thjesht të dorëzohem dhe të heq dorë nga mundësia e rekursit ligjor për viktima vetëm sepse është proces i vështirë. Për mua është interesante se sa shpesh libertarianët civilë duken veçanërisht të etur për të kundërshtuar çdo lloj regjimi ligjor veçanërisht kur bëhet fjalë për dëmet seksuale. Ndonjëherë kam frikë se kjo pasqyron një pritshmëri që viktimat e këtij lloji të veçantë të dëmit, të cilët në mënyrë disproporcionale janë gra, duhet ta përballojnë një gjë të tillë për të mirën e përgjithshme në mënyra që nuk i presim nga njerëzit kur përjetojnë dëme të tjera.

Në punimin tuaj ju arrini në përfundimin se kjo shkelje nuk kërkon kriminalizim por zgjidhje civile, kjo është ajo çfarë po bën Kalifornia tani. Cristina Garcia, asambleistja e cila qëndron prapa këtij projektligji, paraqiti një projekligj të ngjashëm në 2017 që kishte për qëllim kriminalizmin e aktit, por ai projektligj nuk kaloi. Mendoni se ndryshimi nga shkelja penale në atë civile solli ndryshimin?

Unë nuk jam përfshirë fare në prapaskenat e këtij projektligji. Mendoj se për arsye të mira shumë njerëz janë të shqetësuar për zgjerimin e shtrirjes së ligjit penal në çfarëdo mënyre, edhe për rastet ku ne të gjithë pajtohemi se janë të dëmshme. Kjo qëndron në simpatinë time të pjesshme për një

kritikë libertariane. Sa herë që bëjmë diçka të jashtëligjshme, ne duhet të kuptojmë se cilat janë kostot për ta bërë një gjë të paligjshme. Mund të ketë arsye të mira pse njerëzit do të ndiheshin më mirë me një ligj civil sesa me një ligj penal. Unë favorizoj një ligj civil sepse mendoj se është shumë më i dobishëm për të mbijetuarit. Nuk po flas vetëm për punëdhënësin tim, por puna ime e përditshme është avokate e të drejtave civile. Shumë nga klientët e mi janë viktima të ngacmimit seksual dhe ligji penal ka qenë pothuajse universalisht i padobishëm për ta. Një ligj civil ka përfitimin e sigurimit të vendimmarrjes në dorën e të mbijetuarit. Në ndjekje penale viktimat mbështeten te policia dhe prokurorët për të vendosur nëse një çështje shkon tutje, kjo mund të jetë përvojë thellësisht e pafuqishme që vjen pas shkeljes fillestare. Në të kundërt, në shkeljen civile viktima merr vendimin nëse do të ngrejë padinë. Ekziston një traditë e vërtetë feministe e mjeteve juridike civile inovative. Akti i Dhunës Kundër Grave fillimisht kishte ligj civil, megjithëse përfundimisht u shua nga Gjykata Supreme. Shpresoj që ky ligj në Kaliforni të jetë një ftesë për t’iu kthyer asaj tradite.

Një nga kritikat që e hasim në bisedat për heqjen e kondomit gjatë seksit pa pëlqim të partnerit është çështja e dëmit aktual. Ekziston një precedent ligjor për dikë që mund të mbetet shtatzënë kur mendojnë që nuk ekziston rreziku i shtatzënisë, ose të infektohet me sëmundje seksualisht të transmetueshme (S.T.I) kur nuk u shkon ndërmend se mund të infektohen me sëmundje të tilla. Por, këto janë pasojat e heqjes së kondomit dhe një ligj i tillë bën që heqja e tij të jetë e jashtëligjshme, edhe nëse nuk ka pasoja fizike. A është shkelja e besimit një dëm i mjaftueshëm?

Kjo duket si një kritikë e vetë konceptit se sulmi seksual është diçka e keqe. Është e vërtetë që disa njerëz, të paktën pjesërisht, janë të pikëlluar që janë sulmuar seksualisht për shkak të lëndimeve fizike ose shtatzënisë. Por dëmtimi themelor është mohimi i autonomisë dhe i personalitetit të viktimës. Më shqetëson ideja që të gjithë ne mund të marrim vendime se kur, si dhe me kë kryejmë marrëdhënie seksuale. Minimizimi i dëmtimit të dikujt që ju mohon të drejtën për të vendosur se si bëni seks është një banalizim i të gjitha formave të dhunës seksuale.

Kalifornia nuk është shteti i parë që ka prezantuar legjislacionin kundër heqjes së kondomit pa pëlqimin e partnerit. New York dhe Wisconsin prezantuan ligjet menjëherë pasi u botua punimi juaj në vitin 2017, por nuk vazhduan më tutje. Projektligji i mëparshëm i Garcia-s në Kaliforni nuk mori asnjë votë. Çfarë ka ndryshuar midis asaj kohe dhe tani?

Unë nuk di mjaftueshëm për legjislaturat e New York, Wisconsin dhe Kalifornisë për të bërë një lloj analize krahasuese. Mendoj se ndryshimi legjislativ shpesh kërkon shumë kohë. Kërkon më shumë sesa vetëm dikë që shkruan një punim. Ekzistojnë burime të tjera ndikuese. Shfaqja televizive “I May Destroy You” rrëfente për heqjen e kondomit pa pëlqim, kjo shfaqje ndikoi shumë në vetëdijen publike mbi këtë çështje.

Mbaj mend që dialogu në atë shfaqje ishte mëse i drejtpërdrejtë: një personazh thotë diçka të tillë si “Kjo nuk është pothuajse përdhunim. Ai është përdhunues”. A nuk është e dhimbshme të kuptosh se ky është dallimi i cili sapo ka filluar të bëhet në SHBA.

Kur dikush thotë se një akt është përdhunim, mund të jetë pohim ligjor, por më parë e konsideroj si pohim etik. Mendoj se ka shumë të mbijetuar të heqjes së kondomit pa pëlqim gjatë aktit seksual, gjë e cila i bën të ndihen njëlloj sikur përdhunimi. Por, ka edhe të tillë nga njerëzit me të cilët kam biseduar që nuk ndihen në atë mënyrë. Kjo tregon punën që bën ligji në formësimin e angazhimeve tona etike e politike. Ndonjëherë ndihem se është thellësisht e panevojshme të kujdesesh për ligjin. Në fund të fundit nuk besoj se ligji do të jetë mjeti më i mirë ose më efektiv kundër dhunës seksuale, por mendoj se shërben si një mjet për ofrimin e mbështetjes për viktimat individuale dhe për formësimin e asaj që ne mendojmë që është e gabuar dhe asaj që mendojmë se është e pranueshme. Ne mund të

vërejmë versione zhgënjyese të kësaj, ku njerëzit ndihen shumë të sigurt kur thonë se nëse diçka nuk është krim atëherë nuk është ndonjë gjë e madhe. Sigurisht që ka shumë gjëra që janë të gabuara por nuk janë të jashtëligjshme. Nuk mendoj se ligji duhet të jetë autoriteti përfundimtar se si duhet ta trajtojmë njëri-tjetrin, por ai formëson angazhimet tona. Mbështetja e drejtpërdrejtë nga komuniteti ku përkasin të mbijetuarit do të ketë më shumë ndikim sesa gjykatat pothuajse në të gjitha rastet. Organizimi si projekt politik për t’i dhënë fund dhunës do të ketë më shumë ndikim për të ndaluar sulmet seksuale, për të krijuar ndryshime sistemike dhe për të krijuar struktura mbështetëse më shumë sesa ligji. Por, ligji mund të jetë mjet rezervë. Ligji mund të jetë një mjet i dobishëm për disa njerëz. Ky është themeli i lëvizjes për të cilën punoj tani.

Nëse ky projektligj do të bëhet ligj në Kaliforni çfarë do të ndryshojë?

Kjo varet shumë nga fakti nëse avokatët zgjedhin të përfaqësojnë këto raste. Unë besoj shumë në mjetet juridike civile, por pengesa e dukshme është se duhet të gjejmë avokatë në mënyrë që të paraqesim këto padi. Teorikisht, njerëzit mund të sjellin avokatin e tyre por kjo ka shumë më pak të ngjarë të ketë sukses.

Padyshim, është e vërtetë se projektligji më vete dhe diskutimi mbi të kontribuojnë në të kuptuarit publik të dëmit dhe një gjë e tillë u siguron vlefshmëri të mbijetuarve. Shpresoj se kjo do të ndikojë që njerëzit të mos mendohen se a duhet të raportojnë raste të tilla, qoftë sepse mund të kenë probleme, apo që nuk e kanë ditur se një gjë e tillë është e dëmshme apo për faktin se njerëzit e tjerë do të jenë në dijeni për ndodhitë e tyre. Shpresoj që ligji dhe diskutimi publik do të mund të formësojë pikëpamjen e tyre. Mendoj se ekziston një numër i njerëzve që funksionojnë në bazë të një koncepti binar të pëlqimit, ideja që pasi keni pranuar të bëni seks me dikë ju keni pranuar çdo gjë tjetër gjatë aktit seksual dhe ndoshta ky ligj do t’ua bëjë më të qartë se kjo nuk është qasja e duhur.

Në fakt nocioni i pëlqimit duket se duhet të artikulohet në mënyrë të vazhdueshme.

Unë kam shpresë se një gjë e tillë po ndryshon. Nëse bisedoni sot me studentë, ata jo vetëm që kanë një kuptim shumë më të pasur mbi pëlqimin por gjithashtu kanë një kritikë mbi pëlqimin si akt i pamjaftueshëm për autonominë seksuale, pra pëlqimi si një bazë dhe jo si një aspiratë.

Por, pastaj shoh disa njerëz në rrejte sociale dhe dekurajohem përsëri. Një burrë më gjeti në Instagram dhe më tha se isha “një kurvë bazike që po shkatërroja gjërat për të gjithë.” Dhe kjo nuk është kritika e Judith Levine. Kjo është më shumë diçka si “heqja e kondomit pa pëlqimin e partnerit është diçka me të vërtetë argëtuese, një gjë që më pëlqen ta bëj dhe ndoshta tani nuk do të mund ta bëj më.”

Ky burrë duket se ka një përkufizim mjaft të ngushtë të fjalisë “për të gjithë”

Nuk dua ta shtrembëroj çështjen, por pikërisht ky është problemi që projektligji në Kalifroni po synon ta rregullojë. Kur zbulon se personi me të cilin bën seks ka një definicion të tillë si “për të gjithë” që të përjashton ty, atëherë kjo është goxha alarmuese. Shpresoj që për njerëzit që nuk arrijnë ta kuptojnë pse është e gabuar ta heqin kondomin pa pëlqimin e partnerit të tyre, do të kenë mundësi ta kuptojnë se pse një ligj i tillë ekziston.

Helen Rosner

E përktheu: Greta Avdyli

Tekstin origjinal mund ta gjeni në: https://www.newyorker.com/news/q-and-a/the-meaning-of-californias-anti-stealthing-bill?fbclid=IwAR2ZNkcsewjG2IKKmwNuJLGpr22KseIwKdblbE93aAHmMRUtPnIjjspbJRY